Asbest werd jarenlang beschouwd als een wondermateriaal vanwege zijn sterkte, hittebestendigheid en isolerende eigenschappen. In België is het gebruik van asbest sinds 1993 strikt verboden na wetenschappelijke consensus over de ernstige gezondheidsrisico’s, waaronder longkanker en mesothelioom (bron: Vlaamse overheid). Toch wordt asbest nog vaak teruggevonden in gebouwen van vóór die periode, zowel aan de binnenzijde als aan de buitenzijde. In dit artikel ontdek je alles over de verschillende soorten asbest, waar je het kunt aantreffen, welke maatregelen van toepassing zijn en wat precies de risico’s zijn bij blootstelling. Zo weet je exact waarop te letten en hoe je veilig kan omgaan met deze gevaarlijke stof.
Wat zijn de verschillende soorten asbest?
De verschillende soorten asbest zijn wit asbest (chrysotiel), blauw asbest (crocidoliet), bruin asbest (amosiet), grijs asbest (tremoliet), groen asbest (actinoliet), en geel asbest (anthophylliet).
Elke soort heeft unieke eigenschappen en doeleinden gekend, maar ze delen allemaal de eigenschap dat hun vezels levensgevaarlijk worden wanneer ingeademd. Hieronder worden de kenmerken per type uiteengezet:
| Soort asbest | Kleur | Belangrijkste Eigenschap | Voorkomende Toepassingen |
|——————|——–|—————————|———————————|
| Wit asbest (chrysotiel) | Wit/grijs | Flexibel, krullerige vezels | Golfplaten, asbestcement, plafondpanelen |
| Blauw asbest (crocidoliet) | Blauw | Fijne, naaldvormige vezels, zeer gevaarlijk | Isolatiemateriaal, leidingen |
| Bruin asbest (amosiet) | Bruin | Hittebestendig, stijve vezels | Dakplaten, isolatieplaten |
| Grijs asbest (tremoliet) | Grijs | Komt natuurlijk voor, gebruikt als contaminatie | Vermengd in isolatiemateriaal |
| Groen asbest (actinoliet) | Donkergroen | Vaak besmetting van ander asbest | Cementproducten |
| Geel asbest (anthophylliet) | Geel | Minder gebruikt, maar zeer schadelijk | Isolatiemateriaal |
De gevaarlijkheid is het hoogste bij blauw asbest vanwege de extreem fijne vezels die diep in de longen kunnen doordringen.
Waar wordt asbest meestal aangetroffen in gebouwen?
Asbest wordt meestal aangetroffen in daken, gevels, leidingen, vloeren, en isolatiemateriaal van gebouwen gebouwd vóór 1993.
De exacte locaties kunnen worden onderverdeeld in buiten- en binnengebruik:
Waar bevindt asbest zich aan de buitenzijde van gebouwen?
Aan de buitenzijde wordt asbest vaak teruggevonden in:
- Daken: Asbestcementen golfplaten, leien.
- Gevelbekleding: Asbesthoudende plaatmaterialen.
- Schoorstenen: Asbestcementen schoorsteenbuizen.
- Regenwaterafvoer: Asbestcementen regenpijpen.
Waar bevindt asbest zich aan de binnenzijde van gebouwen?
Aan de binnenzijde zijn veelvoorkomende toepassingen:
- Vloeren: Asbesthoudende vinyltegels en vloerbedekking.
- Wanden: Asbestcementplaten achter tegels of radiatoren.
- Plafonds: Spuitasbest of plafondplaten.
- Leidingen: Isolatie rond verwarmingsbuizen en CV-ketels.
Is het gebruik van asbest momenteel nog toegestaan in België?
Nee, het gebruik van asbest is volledig verboden in België sinds 1993.
Dit besluit werd ingevoerd na erkende wetenschappelijke studies die de rechtstreekse link aantoonden tussen asbestvezelinhalatie en dodelijke longaandoeningen.
Mogen particulieren zelf asbest verwijderen?
Ja, particulieren mogen zelf maximaal 35 m² hechtgebonden asbest verwijderen onder strikte voorwaarden.
De voorwaarden zijn:
- Enkel als het materiaal hechtgebonden is (bijvoorbeeld intacte geschroefde golfplaten).
- Geen mechanische bewerking toestaan zoals boren, zagen of breken.
- Vrijwillige verwijdering moet gebeuren zonder stofontwikkeling.
- Correct verpakken in dubbele plastiek zakken of folies die stofdicht afsluiten.
Wanneer is professionele asbestverwijdering verplicht?
Professionele verwijdering is verplicht bij:
- Losgebonden asbest zoals spuitasbest.
- Sterk verweerd of beschadigd materiaal.
- Grote hoeveelheden boven 35 m².
- Projecten in huurwoningen en openbare gebouwen waar de regelgeving striktere normen oplegt.
Gecertificeerde specialisten moeten werken volgens de normen van een asbestinventaris en persoonlijke beschermingsmaatregelen gebruiken.
Welke beschermingsmaatregelen zijn nodig bij asbestverwijdering?
De beschermingsmaatregelen bij asbestverwijdering omvatten:
- Gebruik van een FFP3 masker geschikt voor asbeststof.
- Wegwerpoveralls die volledig afsluiten.
- Dubbele verpakkingen in plastiekfolie.
- Grondige reiniging van het werkgebied na verwijdering (nat reinigen, nooit stofzuigen zonder goedgekeurde stofzuiger).
Elke afwijking verhoogt het risico op vezelverspreiding.
Wat zijn de gezondheidsrisico’s van asbest?
De gezondheidsrisico’s van asbest zijn het ontstaan van longkanker, mesothelioom (pleurale kanker) en asbestose (longfibrose).
Volgens statistieken van de WHO sterven jaarlijks wereldwijd meer dan 100.000 mensen door asbestgerelateerde ziekten. Zelfs kleine hoeveelheden vezelinhalatie kunnen decennia later ziektes veroorzaken.
Welke factoren verhogen het risico bij asbestblootstelling?
De volgende factoren verhogen het risico:
- Type asbest: Vooral blauw en bruin asbest.
- Duur van blootstelling: Hoe langer hoe gevaarlijker.
- Frequentie: Herhaaldelijke blootstelling verhoogt risico enorm.
- Staat van het materiaal: Losgebonden of beschadigd materiaal geeft meer vezels vrij.
Wat is het verschil tussen hechtgebonden en losgebonden asbest?
Het verschil tussen hechtgebonden en losgebonden asbest ligt in de manier waarop de vezels zijn gebonden:
- Hechtgebonden asbest: Vezels zijn stevig ingebed in een bindmiddel (bijvoorbeeld cement), relatief veilig zolang het onbeschadigd blijft.
- Losgebonden asbest: Vezels zijn amper gebonden, zeer gevaarlijk omdat ze gemakkelijk vrijkomen in de lucht.
Voor losgebonden asbest is altijd professionele verwijdering verplicht.
Welke verplichtingen bestaan er bij aankoop of renovatie van gebouwen?
Bij aankoop of renovatie van gebouwen ouder dan bouwjaar 2001 in Vlaanderen geldt de verplichting om tegen 2032 een asbestinventarisattest te hebben (bron: OVAM).
Belangrijke aandachtspunten:
- Asbestinventaris wordt opgesteld door een erkend deskundige.
- Verplichte melding bij notariële verkoop.
- Bescherming voor bewoners en werklieden verzekerd.
Overtredingen kunnen leiden tot boetes tot enkele duizenden euro’s.
Wat zijn de kosten voor professionele asbestverwijdering?
De kosten voor professionele asbestverwijdering bedragen gemiddeld tussen €15 en €45 per m², afhankelijk van:
- De moeilijkheidsgraad van de verwijdering.
- De hoeveelheid asbestmateriaal.
- De toestand van het materiaal.
Speciale subsidies of premies kunnen beschikbaar zijn via lokale besturen of OVAM.
Wil je meer weten over veilig omgaan met asbest, professionele verwijderingsdiensten of kosteninschatting specifiek op maat? Bij Praesy helpen we je snel en veilig naar een asbestvrije omgeving! Neem vrijblijvend contact met ons op!