Menuiserite onderdakplaten van Eternit uit de periode vóór 1994 bevatten bijna altijd asbest en vormen daardoor een risico voor de gezondheid. In Vlaanderen geldt een wettelijke verplichting om deze platen vóór 2034 te verwijderen als je ze nog hebt. In dit artikel lees je alles over het herkennen van menuiserite asbest, hoe je professioneel bevestigt of het effectief asbest bevat, wanneer het verwijderen verplicht is, en hoe een veilige verwijdering gebeurt. Zo weet je precies wat jouw rechten en plichten zijn en hoe je risico’s minimaliseert.
Hoe herken je menuiserite asbest?
Menuiserite asbest is te herkennen aan specifieke visuele kenmerken, productiecodes en materiaaleigenschappen.
Welke uiterlijke kenmerken wijzen op menuiserite asbest?
De uiterlijke kenmerken van menuiserite asbest zijn grijze, bruine of roze tinten, een vezelige, licht golvende structuur en een zacht aanvoelend oppervlak. Platen kunnen soms ook een gelige kleur hebben. Deze kleurvariaties ontstaan door veroudering, omgevingsfactoren of kleurschakeringen in de productie.
Waarop moet je letten bij markeringen en codes?
De markeringen en codes die op de rand van platen voorkomen, geven directe aanwijzingen over de aanwezigheid van asbest. De belangrijkste codes zijn:
- AT (Amiante Tourbe, duidt op aanwezigheid van asbest)
- CAF (Ciment Amiante Fibrociment)
- NF (indicatie van normen waaraan asbestcementproducten voldeden)
Platen zonder deze markeringen zijn niet automatisch asbestvrij; een professionele analyse blijft vereist.
In welke periode werd asbesthoudende menuiserite geproduceerd?
Asbesthoudende menuiserite platen werden geproduceerd tussen 1945 en 1994, met een piekgebruik in de periode 1955-1985. Platen met de aanduiding NT (New Technology) zijn na 1994 geproduceerd en bevatten geen asbest.
Een overzicht van productiejaartallen en asbestgebruik:
| Productiejaar | Asbesthoudend? |
|—————————-|———————-|
| < 1994 | Ja, waarschijnlijk |
| 1994 – 2001 (zonder NT label) | Ja, mogelijk |
| Vanaf 1994 (met NT label) | Nee, asbestvrij |
Is een visuele inspectie genoeg om menuiserite asbest te bevestigen?
Nee, een visuele inspectie is niet genoeg om menuiserite asbest met zekerheid te bevestigen.
Waarom is een professionele staalname noodzakelijk?
Een professionele staalname is noodzakelijk omdat asbest zichtbare en onzichtbare vormen kan aannemen binnen hetzelfde materiaal. Experts gebruiken hierbij technieken zoals:
- Microscopische vezelanalyses (laboratoriumtest die asbestvezels detecteert)
- Luchtmetingen (controle op aanwezigheid van vezels in de lucht)
- Infraroodscanning (om onderliggende structuren inzichtelijk te maken)
Wie mag menuiserite asbest analyseren?
Alleen een gecertificeerde asbestdeskundige inventarisatie (ADI) is bevoegd om asbestonderzoeken uit te voeren in Vlaanderen. Zij kunnen ook een officieel asbestattest afleveren.
Wanneer ben je wettelijk verplicht menuiserite asbest te verwijderen?
Je bent wettelijk verplicht menuiserite asbest te verwijderen in Vlaanderen bij renovatie of vóór 2034 als onderdeel van het Vlaamse asbestafbouwbeleid.
Welke situaties verplichten onmiddellijke verwijdering?
De situaties waarin onmiddellijke verwijdering verplicht is:
- Bij renovatiewerken waarbij structuren met asbest worden geraakt
- Bij verkoop van woningen met een asbestattest dat de aanwezigheid van menuiserite asbest bevestigt
- Bij slechte staat van de onderdakplaten die gezondheidsrisico’s veroorzaken
Hoe zit het met eigenaars van oudere woningen?
Eigenaars van woningen ouder dan 2001 zijn sinds 2022 verplicht om bij verkoop een asbestattest te laten opmaken. Bij aanwezigheid van gevaarlijk asbestmateriaal, zoals menuiserite, kan de koper verplicht worden tot verwijdering.
Hoe wordt menuiserite asbest veilig verwijderd?
Menuiserite asbest verwijderen gebeurt via gecertificeerde methodes die afhankelijk zijn van de toestand van het materiaal.
Wat zijn de verwijderingsmethoden bij vast gebonden asbest?
Bij vast gebonden asbest, zoals goed bewaard menuiserite:
- Couveusezakmethode: platen worden ingepakt in plastic en veilig losgemaakt
- Hermetische zones: gecontroleerde ruimtes met overdruk of onderdruk
- Handmatig verwijderen met beperkte risicozones
Bij deze methodes dragen verwijderaars persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) zoals speciale maskers en beschermende pakken.
En bij broos of beschadigd asbest?
Bij broos of beschadigd materiaal is er verhoogd risico op vezelverspreiding. Daarom worden strengere procedures gevolgd:
- Volledige hermetische inkapseling
- Gebruik van natte technieken om stofvorming te vermijden
- Controles op vezelverspreiding tijdens en na de werken
Mag je zelf menuiserite asbest verwijderen?
Nee, het wordt ten strengste afgeraden en is zelfs verboden bij losgebonden toepassingen.
Wat zijn de gezondheidsrisico’s bij zelfverwijdering?
De gezondheidsrisico’s bij zelfverwijderen zijn onder meer:
- Asbestose (littekens in de longen door asbestvezels)
- Mesothelioom (asbestgerelateerde kanker)
- Longkanker
Zelfs kortstondige blootstelling aan asbestvezels verhoogt deze risico’s aanzienlijk.
Wat zegt de Vlaamse regelgeving over eigenhandige verwijdering?
Zelf verwijderen mag alleen in uitzonderlijke gevallen en onder zeer strikte voorwaarden (bijvoorbeeld als de platen volledig intact en hechtgebonden zijn), maar wordt afgeraden. In de meeste gevallen moet je een gecertificeerd asbestverwijderaar inschakelen.
Hoe verloopt de aanvraag van een asbestattest?
Voor verkoop of voor renovatie waarvoor een sloopopvolgingsplan vereist is, vraag je een attest aan.
Wie kan een asbestattest afleveren?
Alleen een erkende asbestdeskundige inventarisatie (ADI) kan een geldig asbestattest afleveren.
Hoeveel kost een asbestattest?
Gemiddeld liggen de kosten voor een asbestattest tussen €350 en €600, afhankelijk van de grootte en complexiteit van de woning.
Wat zijn de gevolgen van het niet verwijderen van menuiserite asbest?
Het niet naleven van de verwijderingsplicht kan leiden tot:
- Boetes opgelegd door OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij)
- Verzekeringsproblemen bij schadeclaims
- Verlieswaarde van de woning bij verkoop
Bovendien blijft het gezondheidsrisico voor bewoners bestaan.
Wat gebeurt er met verwijderde menuiserite asbest?
Verwijderde menuiserite asbest wordt afgevoerd naar een erkend verwerkingscentrum.
Welke stappen volgen na verwijdering?
De stappen na verwijdering zijn:
- Afval wordt luchtdicht verpakt in speciale asbestzakken
- Transport via geregistreerde afvalvervoerders
- Verwerking in erkende installaties waar het materiaal veilig gestabiliseerd of verwijderd wordt
Wat zijn alternatieven na verwijdering van menuiserite platen?
Na verwijdering kun je kiezen uit meerdere veilige en duurzame alternatieven:
| Alternatiefmateriaal | Eigenschappen |
|——————————|————————————–|
| Cementplaten zonder asbest | Sterk, brandwerend, veilig |
| Underlayment (multiplex) | Goedkoop, makkelijk te plaatsen |
| EPDM folie | Waterdicht, flexibel, duurzaam |
Alle alternatieven zijn asbestvrij en voldoen aan de huidige normen op gebied van bouwveiligheid.
Praesy adviseert iedereen die vermoedt menuiserite asbest te hebben om geen risico te nemen en steeds een gecertificeerde expert te betrekken bij inspectie en verwijdering. Zo zorg je niet alleen voor de veiligheid van je gezin, maar ben je ook volledig in orde met de Vlaamse regelgeving.
Zoek je professionele hulp voor menuiserite asbestonderzoek of -verwijdering? Contacteer Praesy voor advies, offertes en begeleiding op maat.