Met spuitasbest haal je een van de gevaarlijkste vormen van asbest in huis. Spuitasbest, een niet-hechtgebonden toepassing bestaande uit bruine (amosiet) en blauwe (crocidoliet) asbestvezels, bevat een uitzonderlijk hoog vezelgehalte tot wel 90%. Hierdoor komen vezels extreem gemakkelijk vrij en vormen ze een ernstig gezondheidsrisico, met mogelijke gevolgen zoals longkanker, mesothelioom en asbestose. Omdat spuitasbest moeilijk te herkennen is zonder ervaring, maar levensgevaarlijk bij breuk of beschadiging, is herkenning en correcte verwijdering essentieel. Wettelijk gezien mag in België enkel een erkende asbestdeskundige spuitasbest verwijderen. In dit artikel ontdek je wat spuitasbest precies is, waar je het vindt, waarom het zo gevaarlijk is, hoe je het herkent en wat te doen bij vaststelling.
Wat is spuitasbest?
Spuitasbest is een niet-hechtgebonden vorm van asbest die vooral voorkomt als dikke, ruwe laag die op oppervlakken gespoten werd voor brandwering en isolatie.
De eigenschappen van spuitasbest zijn:
- Samenstelling: hoofdzakelijk amosiet en crocidoliet vezels.
- Vezelgehalte: gemiddeld 60% tot 90%.
- Binding: nauwelijks bindmiddel, waardoor vezels snel vrijkomen.
- Toepassingen: plafonds, muren, staalconstructies, buizen en technische lokalen.
Door de losse structuur komt zelfs bij kleine trillingen of luchtstromen asbeststof vrij, wat het tot een uitermate gevaarlijke toepassing maakt.
Waarom wordt spuitasbest als zo gevaarlijk beschouwd?
Spuitasbest is extreem gevaarlijk vanwege zijn hoog vezelgehalte, zwakke structuur, en toxische vezelsamenstelling (amosiet en crocidoliet).
De belangrijkste risico’s van spuitasbest zijn:
- Inhalatiegevaar: vezels dwarrelen langdurig rond in de lucht.
- Gezondheidsschade: verhoogde kans op longvlieskanker (mesothelioom), longkanker, asbestose en pleurale plaques.
- Lage drempel: al minimale blootstelling kan ziekten veroorzaken.
Wetenschappelijke cijfers tonen aan dat in België jaarlijks ongeveer 200 mensen sterven aan mesothelioom, voornamelijk veroorzaakt door spuitasbest en soortgelijke toepassingen ([Vlaams Instituut Gezond Leven]).
Waar kwam spuitasbest het meest voor in België?
Spuitasbest werd massaal gebruikt in België tussen 1950 en 1980, vooral in:
- Publieke gebouwen zoals scholen, ziekenhuizen en treinstations.
- Industriële complexen zoals fabrieken en opslagplaatsen.
- Appartementenblokken in gemeenschappelijke ruimtes en technische kokers.
Technieken zoals nathoudend sproeien of handmatig aanbengen zorgden ervoor dat zelfs constructies met dikke staalbalken volledig bedekt waren.
Hoe kan ik spuitasbest visueel herkennen?
Spuitasbest herkennen kan door de volgende visuele kenmerken:
| Kenmerk | Beschrijving |
|——————–|————————————————————|
| Structuur | Losse, onregelmatige laag vaak met “wollige” of “popcornachtige” textuur |
| Kleur | Grijs, lichtbruin, blauwachtig |
| Plaatsing | Rond leidingen, plafonds, muren en staalconstructies |
| Staat | Vaak beschadigd of verpulverd na tientallen jaren |
Let op: deze signalen zijn aanwijzigingen, geen zekerheid. Professioneel onderzoek blijft onvervangbaar.
Wat zijn voorbeelden van plaatsen waar spuitasbest is toegepast?
Voorbeelden van toepassingen in België zijn:
- Lokale schoolgebouwen uit de jaren ’60.
- Stationshallen zoals het NMBS-netwerk.
- Fabriekshallen in havengebieden zoals Antwerpen.
Hoe gevaarlijk is het aanraken of beschadigen van spuitasbest?
Zelf aanraken of beschadigen van spuitasbest is uitermate gevaarlijk.
De gevolgen zijn:
- Directe vezelverspreiding: zelfs lichte aanraking verspreidt gevaarlijke hoeveelheden vezels.
- Gezondheidsrisico’s: verhoogt het risico op ernstige ziekten.
- Wettelijke overtreding: zonder vergunning is het manipuleren van spuitasbest strafbaar in België.
Zelf eenvoudige handelingen zoals boren, schuren of ophangen kunnen grote gezondheidsrisico’s veroorzaken.
Welke gezondheidseffecten zijn verbonden aan spuitasbest?
De gezondheidseffecten van spuitasbest zijn voornamelijk respiratoir en vaak terminaal.
De drie belangrijkste aandoeningen zijn:
- Mesothelioom (kanker van long- en buikvlies).
- Asbestose (chronische longfibrose).
- Longkanker (directe oorzaak door vezelinhalatie).
De gemiddelde incubatietijd tussen blootstelling en ziekte is 20 tot 40 jaar, waardoor symptomen vaak pas veel later optreden.
Kan spuitasbest huidproblemen veroorzaken?
Ja, losse asbestvezels kunnen huidirritatie en chronische ontstekingsreacties veroorzaken bij contact.
Mag ik zelf spuitasbest verwijderen in België?
Nee, je mag nooit zelf spuitasbest verwijderen.
Verwijdering van niet-hechtgebonden asbest zoals spuitasbest moet volgens Belgisch recht exclusief gebeuren door:
- Erkende deskundigen asbestinventarisatie die vooraf de risico’s analyseren.
- Gecertificeerde verwijderingsbedrijven die beschermde technieken toepassen.
Hoe verloopt de professionele verwijdering van spuitasbest?
De verwijderingsprocedure voor spuitasbest bevat strikte stappen.
Een typisch proces voor spuitasbestverwijdering is:
| Stap | Beschrijving |
|——————————–|—————————————————————–|
| Vooronderzoek | Asbestinventarisatie volgens Codex Welzijn op het Werk |
| Zoneafbakening | Opzetten van hermetische werkzone in onderdruk |
| Persoonlijke bescherming | Volledige beschermende pakken + adembescherming type FFP3 |
| Verwijdering | Natte methodes, minimaliseren van vezelverspreiding |
| Afvalverwerking | Verpakking in luchtdichte zakken, afvoer naar erkende verwerker |
Na verwijdering wordt steeds een eindcontrole uitgevoerd om luchtzuiverheid te garanderen.
Wat zijn de kosten voor het verwijderen van spuitasbest?
De kosten voor verwijdering van spuitasbest in België variëren tussen €50 en €200 per m².
Factoren die de prijs beïnvloeden zijn:
- Oppervlakte en volume van het besmette materiaal.
- Bereikbaarheid van de plaats.
- Noodzaak tot speciale maatregelen zoals hermetische isolatie.
Daarnaast kan je in sommige gevallen gebruikmaken van subsidies via lokale overheden.
Is er financiële steun voor de verwijdering van spuitasbest in België?
Ja, in België bestaan er verschillende vormen van steun voor asbestverwijdering.
Enkele beschikbare subsidies zijn:
- Premies van lokale gemeenten.
- Turtelboom-premie (Vlaamse overheid voor asbestverwijdering).
- Renovatiepremies waarvan asbestverwijdering soms deel uitmaakt.
Controleer altijd de actuele voorwaarden bij jouw gemeente of Fluvius.
Spuitasbest vormt zonder twijfel een van de grootste gezondheidsrisico’s onder alle vormen van asbest in België vanwege zijn hoge vezelconcentratie en lage hechting. Omdat zelfs minimale verstoring gevaarlijk is voor mens en milieu, is correcte herkenning en professionele verwijdering onontbeerlijk. Dankzij detectie via visuele kenmerken en correcte wetgeving weet je nu hoe hiermee om te gaan. Indien vermoed wordt dat spuitasbest aanwezig is, contacteer dan onmiddellijk een erkend bedrijf via Praesy, zodat veilige verwijdering gegarandeerd is.