Wist je dat roofingmaterialen die vóór 1998 geproduceerd werden in België bijna altijd asbest bevatten? Asbest was toen een standaard grondstof in bouwmaterialen door zijn duurzaamheid, vuurvastheid en isolerende werking. Vandaag weten we dat het inademen van asbestvezels ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengt, zoals asbestose en mesothelioom (bron: FOD Volksgezondheid). In dit artikel leer je hoe je roofing asbest kunt herkennen aan de hand van leeftijd, materiaaltype, visuele eigenschappen, Belgische merken, en door te werken met een professionele labo-analyse. Ontdek ook waarom een zelftest af te raden is en welke fouten je best vermijdt.
Hoe belangrijk is de ouderdom van het dak om asbest te herkennen?
De ouderdom van het dak is een doorslaggevende factor om asbesthoudende roofing te identificeren. Roofingmaterialen die in België geproduceerd of geplaatst zijn voor 1998 bevatten met quasi zekerheid asbestvezels. De Belgische overheid verbood het gebruik van asbest pas in 1998 (bron: OVAM), waardoor oudere daken een risicocategorie vormen.
Waarom is 1998 een kernjaar?
De asbestwetgeving in België werd in 1998 volledig van kracht ingevoerd, na eerdere Europese waarschuwingen. Alle roofingmaterialen geproduceerd na deze datum voldoen aan asbestvrije standaarden.
Hoe controleer je de ouderdom praktisch?
De productiedatum kun je meestal terugvinden:
- Op een sticker aan de dakconstructie.
- In het bouwdossier of de opleveringsverslagen.
- Via gemeentearchieven bij oudere gebouwen.
Welke types roofingmaterialen bevatten het vaakst asbest?
De types roofingmaterialen die het hoogste risico op asbest bevatten zijn de volgende:
| Type roofing | Kans op asbest | Opmerkingen |
|—————|—————–|————-|
| Golfplaten van asbestcement | Zeer hoog | Vooral grijs van kleur, textuur met honingraatpatroon. |
| Bitumineuze dakbedekking | Hoog | Asbest werd vermengd met bitumen om de brandweerstand te verhogen. |
| Kunstleien | Hoog bij kleine formaten (40×20/40x24cm) | Grote leien (>60x40cm) van na 1990 vaak asbestvrij. |
Bij bitumen werd het asbest toegevoegd om de sterkte en brandvertraging te optimaliseren. Golfplaten van asbestcement vertonen typisch een minder glad oppervlak dan de moderne cementvrije exemplaren.
Hoe herken je roofing asbest visueel?
Roofingmateriaal met asbest heeft specifieke visuele kenmerken:
Welke textuur heeft asbesthoudend materiaal?
Asbesthoudende golfplaten en leien vertonen vaak een:
- Vezelige structuur (zichtbare vezelbundels).
- Grijze tot groenige kleur.
- Honingraatachtig patroon bij golfplaten.
Wat betekent een NT-markering?
NT (Nieuwe Technologie) geeft aan dat het product asbestvrij is. De markering bevindt zich meestal op zichtbare delen zoals de onderkant van golfplaten of aan de achterkant van leien.
Wat zeggen breuklijnen over asbest?
- Breuk met grove witte vezels = hoog risicoprofiel voor asbest.
- Fijne, nauwelijks zichtbare vezels of broos breukpatroon = vaak nieuwere, asbestvrije materialen.
Welke Belgische merken zijn relevant voor het herkennen van asbesthoudende roofing?
Sommige merken en reeksen zijn direct gekoppeld aan de aanwezigheid of afwezigheid van asbest:
| Merk | Asbeststatus | Periode | Opmerkingen |
|——|————–|———|————-|
| Eterna | Asbesthoudend | 1990-1996 | Populaire kunstlei. |
| Multex | Asbesthoudend | 1990-1996 | Kunstlei vooral voor hellende daken. |
| Country | Asbesthoudend | 1990-1996 | Minder vaak gebruikt. |
| Big Ben | Asbesthoudend | 1990-1996 | Compactere leiformaat. |
| Alterna | Asbestvrij | 1990-1996 | Eerste generatie asbestvrije leien. |
| Stonit | Asbestvrij | 1990-1996 | Asbestvrije kunstlei-oplossing. |
Golfplaten bevatten zelden een merkidentificatie, waardoor andere herkenningsmethoden nodig zijn.
Kan je roofing asbest met zekerheid zelf herkennen?
Nee, visuele inspectie levert nooit 100% zekerheid op. Alleen een labanalyse kan definitief bevestigen of roofingmateriaal chrysotiel (wit asbest), amosiet (bruin asbest) of crocidoliet (blauw asbest) bevat.
| Methode | Nauwkeurigheid | Omschrijving |
|———|—————-|————–|
| Visuele inspectie | ± 70% | Enkel indicatief, geen sluitend bewijs. |
| Labanalyse | 100% | Gevalideerd via SEM/TEM (elektronenmicroscopie). |
Hoe verloopt een professionele analyse om asbest te detecteren?
Een gecertificeerde asbestdeskundige of asbestinventarisatiebedrijf voert deze analyses uit via volgende stappen:
- Monsterneming op locatie volgens veiligheidsrichtlijnen.
- Analysering van het monster in een erkend laboratorium dankzij SEM (Scanning Electron Microscope) of TEM (Transmission Electron Microscope) technologie.
- Rapportering met een definitieve asbeststatus en aanbevolen maatregelen.
De kosten voor zo’n analyse variëren tussen de €150 – €300 afhankelijk van het aantal monsters.
Welke fouten bij het opsporen van asbest moet je absoluut vermijden?
Bij het opsporen van asbest in roofing duiken vaak deze fouten op:
- Zelf breken of zagen van roofing voordat asbest bevestigd is.
- Vuurtest uitvoeren, waarbij verbranding asbestvezels vrijstelt.
- Veronderstellingen maken op basis van ouderdom enkel.
- Verwarren van slijtage (korrelige structuur) met vezelbreuken.
Al deze fouten verhogen het risico op asbestblootstelling, wat levensgevaarlijk is.
Is een vuurtest een goede manier om roofing asbest te herkennen?
Nee, een vuurtest is gevaarlijk en niet aanbevolen. Bij blootstelling aan open vuur kunnen asbestvezels worden vrijgegeven en ingeademd. Dit verhoogt het risico op longkanker en asbestose aanzienlijk (bron: WHO).
Professionelen gebruiken methoden waarbij geen vezelfragmentatie optreedt zoals SEM/TEM-analyse in veilige laboratoriumomstandigheden.
Wanneer moet je een gecertificeerd asbestdeskundige inschakelen?
Je moet een gecertificeerd asbestdeskundige inschakelen in volgende situaties:
- Voor verkoop of verhuur van een gebouw ouder dan 2001 (verplichte asbestinventaris).
- Bij verbouwingen waarbij het dak vernieuwd wordt.
- Wanneer er twijfel bestaat over de aard van dakmaterialen.
In Vlaanderen geldt sinds 2022 een wettelijke verplichting op veel situaties rond asbestinventarisatie (bron: OVAM).
Wat kost de verwijdering van roofing asbest?
De kosten voor het professioneel verwijderen van asbesthoudende roofing schommelen tussen €25 – €50 per m² voor eenvoudige daken. Factoren die de prijs beïnvloeden:
- Moeilijkheidsgraad van de werken.
- Oppervlakte van het te verwijderen materiaal.
- Noodzaak tot stellingbouw.
Sommige regionale instanties zoals OVAM bieden subsidies aan om asbest veilig te verwijderen.
Om roofing asbest correct te herkennen moet je letten op productiejaar, type materiaal, visuele indicatoren zoals een NT-markering en vezelstructuur, en hou je rekening met bekende Belgische dakmerken. Enkel een professionele labanalyse biedt uitsluitsel. Vermijd gevaarlijke zelftesten zoals de vuurtest om je gezondheid niet in gevaar te brengen. Voor een veilige en correcte identificatie werk je best samen met een erkend asbestexpert.
Geïnteresseerd in meer advies rond asbestveiligheid of professioneel advies voor dakrenovatie? Bij Praesy vind je betrouwbare informatie en begeleiding!