Asbestcement werd in België voornamelijk gebruikt in woongebouwen die vóór 1994 zijn gebouwd en is populair geworden vanwege zijn uitzonderlijke brandwerende, isolerende en verstevigende eigenschappen. Toch brengt het risico’s voor de gezondheid met zich mee, voornamelijk door vrijkomende asbestvezels bij beschadiging of verwijdering. Jaarlijks worden nog duizenden kilogrammen asbesthoudende materialen uit woningen verwijderd, volgens OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij). In dit artikel ontdek je alle voorkomende toepassingen van asbestcement in huis: van dak en gevel tot vloerbedekking en schouwen. Ontdek ook hoe je asbest herkent, welke normen gelden in België en waarom Eternit-materialen bijzondere aandacht vragen.
Waar in huis komt asbestcement het vaakst voor?
Asbestcement komt het vaakst voor in het dak en gevel van woningen gebouwd vóór 1994, in de vorm van golfplaten, gevelpanelen en dakkapellen. Vóór het asbestverbod werd asbestcement intensief gebruikt vanwege zijn duurzaamheid en brandwerendheid.
De volgende toepassingen zijn het meest voorkomend:
- Golfplaten (dakbedekking) met codes als AT, NF, of CAF
- Vlakke platen voor gevelpanelen en daken
- Bekleding van schouwen (schoorstenen)
- Dakkapellen en hun omlijstingen
Hoe herken je asbestcement in dakmaterialen?
Asbestcementplaten hebben vaak een grijze, blauwgrijze of lichtbruine kleur, vezelachtige structuur en zijn zwaarder dan moderne alternatieven.
Wat betekenen de productcodes AT, NF en CAF?
De codes AT, NF en CAF op golfplaten verwijzen naar asbestgehalte. Producten met deze markeringen bevatten vrijwel zeker asbestvezels.
In welke vloertoepassingen is asbestcement verwerkt?
Asbestcement werd verwerkt in vloerbedekkingen zoals vloerzeilen, vloertegels en onderlagen onder parket. De aanwezigheid is vooral waarschijnlijk bij vloeren gelegd tussen 1960 en 1990.
Meest voorkomende toepassingen:
- Vloerzeil (“linoleum”) met asbesthoudende rugzijde
- Asbesthoudende vloertegels, vaak 20×20 cm of 30×30 cm
- Platen onder houten vloeren als stabilisatie
Hoe herken je asbestvloeren?
Een taptest of professioneel monsteronderzoek is nodig om asbest in vloerbedekkingen te bevestigen, want visueel is het vaak onmogelijk te onderscheiden.
Waar kan je asbestcement tegenkomen bij muren en plafonds?
Bij muren en plafonds zit asbestcement vaak verwerkt in panelen, plafondplaten en zachtboard (geperst vezelplaat).
Overzicht van toepassingen:
- Gevelbekleding met vlakke asbestcementplaten
- Plafondplaten (bv. in gangen, kelders en garages)
- Zachtboardpanelen als wand- of plafondafwerking
Wat zijn kenmerken van zachtboardplaten met asbest?
Zachtboard met asbest bevat vaak zichtbare vezels, is lichtgrijs en voelt enigszins broos.
Waar in installaties vind je vaak asbestcement?
Asbestcement werd gebruikt voor omhulsels rond installaties zoals CV-ketels, verwarmingsbuizen en afvoerleidingen.
Typische locaties in installaties:
- Achterplaten van CV-ketels
- Afvoerbuizen en ventilatiekanalen
- Rioleringsbuizen in cement-asbestcomposiet
Zijn alle oude leidingen automatisch asbesthoudend?
Nee, leidingen gemaakt vóór 1994 moeten individueel onderzocht worden. Niet alle cementbuizen bevatten asbest.
Welke ramen en deuren bevatten asbestcement?
Asbestcement werd toegepast bij vensterbanken en kit rond kozijnen.
Vaak voorkomende items:
- Vensterbankplaten met imitatiemarmer
- Kozijnkit in houten en metalen kozijnen
Hoe herken je asbest in vensterbanken?
Vensterbanken uit asbestcement zijn zwaar, niet poreus, en hebben een lichtgrijze of witte basis met kunstmatige marmerstructuur.
Komt asbestcement ook voor bij schoorstenen?
Ja, schoorstenen zijn een van de klassieke plaatsen waar asbestcement werd toegepast, vooral rond de binnenbekleding en rookkanalen.
Mogelijke toepassingen:
- Pijpen en kanalen uit asbestcement
- Bekleding rondom schoorsteenopeningen
- Kappen en aansluitingen bovenaan schoorstenen
Welke risico’s zijn verbonden aan asbest in schoorstenen?
Vrijkomen van vezels bij slijtage, vorstschade of werkzaamheden aan de schouw kan aanzienlijke gezondheidsrisico’s opleveren.
Welke buitenconstructies bevatten asbestcement?
Asbestcement is veel aanwezig in buitenbouwsels zoals schuurdaken, carports, opslaghokken en luifels.
Frequent voorkomende structuren:
- Schuurdaken uit golfplaten
- Dakgoten en regenpijpen
- Boorden rond dakkapellen
Zijn golfplaten op bijgebouwen altijd verdacht?
Golfplaten ouder dan 1994 moeten altijd als verdacht worden beschouwd, zeker als er geen CE-markering aanwezig is.
Welke losse gebruiksvoorwerpen bevatten asbestcement?
Buiten de standaard bouwtoepassingen werd asbestcement toegepast in verschillende gebruiksvoorwerpen.
Veelvoorkomende objecten:
- Bloembakken uit cement-asbest
- Strijkijzers met asbestisolatie
- Broodroosters uit de jaren ’60 en ’70
Zijn deze gebruiksvoorwerpen nog gevaarlijk bij normaal gebruik?
Zolang de voorwerpen onbeschadigd en intact blijven, komen er geen vezels vrij. Beschadiging of breuk kan gevaar opleveren.
Welke veiligheidsnormen gelden in België rond asbestcement?
België verplicht een asbestinventaris voor elke woning ouder dan 2001 bij verkoop of renovatie en eist dat elk asbestverwijderingsproject door een erkend asbestverwijderaar wordt uitgevoerd.
Belangrijke regelgeving:
- Asbestinventarisatieplicht sinds 2022 voor bedrijven en openbaar toegankelijke gebouwen
- Verplichte verwijdering vanaf 2032 voor zichtbare, gemakkelijk bereikbare asbesttoepassingen
- Erkenningplicht voor asbestverwijderaars
Kun je zelf asbest verwijderen in je woning?
Nee, verwijdering moet gebeuren door een gecertificeerde firma bij risicovolle toepassingen zoals asbestcementplaten of -buizen.
Wat zijn typische tekenen van slijtage bij asbestcement?
Slijtage bij asbestcement uit zich in verpoedering, scheurtjes, barsten en verkleuring, wat het risico op vezelvrijgave verhoogt.
Kenmerken van verouderd asbestcement:
- Oppervlakkige barsten of openingen
- Loslatende vezelstructuren
- Witte verkleuring en verbrokkeling
Wat doe je als je slijtage vaststelt?
Neem contact op met een erkend asbestverwijderingsbedrijf en laat een deskundige analyse uitvoeren door een geaccrediteerd laboratorium.
Is Eternit een bekend merk in België verbonden met asbestcement?
Ja, Eternit, momenteel bekend als Etex Group, was in België de grootste producent van asbestcementproducten. Vooral woningen en gebouwen uit de periode 1955-1980 bevatten frequent Eternit-materialen.
Kenmerkende Eternit toepassingen:
- Golfplaten en vlakke platen voor daken en gevels
- Schouwbekleding
- Bloembakken en bouwpanelen
Hoe herken je Eternit-producten?
Eternit-producten zijn vaak gemarkeerd met een ingeperst logo of productcode op de achterkant van platen.
Asbestcement bevindt zich vaak in oudere Belgische woningen op locaties zoals dakbedekking, gevelbekleding, vloerbedekking, schouwen, en installaties. Vanwege de ernstige gezondheidsrisico’s verbonden aan losse asbestvezels, moeten deze materialen volgens de wet correct worden geïnventariseerd en verwijderd. Producten van Eternit spelen hierin een grote historische rol binnen de Belgische context. Verdachte toepassingen mogen uitsluitend worden onderzocht en verwijderd door gecertificeerde vakbedrijven zoals aanbevolen door OVAM en erkende laboratoria. Een doordachte en professionele aanpak zorgt voor een veiligere woonomgeving voor iedereen.