Dankzij nieuwe Europese en nationale wetgevingen wordt de installatie en het gebruik van aircosystemen in België strenger gereguleerd in 2025. Concreet verandert er veel op het vlak van onderhoudsfrequentie, koelmiddelen, verplichte keuringen en vergunningen bij plaatsing van een systeem. Zo geldt er een onderhoudsplicht vanaf een koelmiddelinhoud van meer dan 3 kg, worden installaties met een koelcapaciteit van meer dan 12 kW regelmatig energetisch gekeurd, en mag je in Vlaanderen vanaf augustus 2024 in veel gevallen je airco zonder vergunning plaatsen. Daarnaast legt de Europese F-gassenverordening (EU 2024/573) beperkingen op aan koelmiddelen met hoge Global Warming Potential (GWP). In dit artikel overlopen we de concrete regelgeving, onderhoudsverplichtingen en bijzondere aandachtspunten voor airco’s in 2025 in België. Je leest aan welke eisen je installatie moet voldoen, wie onderhoud mag uitvoeren, wanneer keuringen verplicht worden, en hoe je boetes vermijdt.
Wat zijn de wettelijke installatievoorwaarden voor airco’s in België in 2025?
Installatievoorwaarden voor airco’s in België in 2025 zijn gebaseerd op de plaatsing, het koelvermogen en de locatie van je woning. In Vlaanderen geldt sinds 24 augustus 2024 dat voor het plaatsen van een residentieel aircosysteem geen omgevingsvergunning vereist is, behalve in uitzonderingssituaties.
De belangrijkste voorwaarden zijn:
- De buitenunit moet minimaal 2 meter van de perceelsgrens staan.
- Het totaal koelvermogen mag maximaal 5 kW bedragen zonder vergunning.
- Voor geothermische systemen met boringen geldt een meldingsplicht.
- In beschermde stads- of dorpsgezichten gelden aanvullende eisen (erfgoed).
Bij overschrijding van 5 kW of bij afwijkende plaatsing zal een omgevingsvergunning vereist zijn.
Heb je een installatiepremie nodig of verplichtingen bij renovatie?
Bij renovaties waarbij je een bestaand koel- of verwarmingssysteem vervangt door een warmtepomp of lucht-lucht airco, kan in sommige gevallen een premie gelden. Voorwaarden zijn dan meestal afhankelijk van:
- Inschrijven via Fluvius of het Mijn VerbouwPremie-portaal.
- Combinatie met andere energiebesparende maatregelen.
- EPC-score voor en na uitvoering.
Wanneer is onderhoud van een airco verplicht in België in 2025?
Onderhoud van een airco in België is verplicht vanaf een koelmiddelhoeveelheid van meer dan 3 kg HFK’s of andere F-gassen. De wettelijke onderhoudsfrequentie is afhankelijk van de hoeveelheid koelmiddel.
Het overzicht hieronder toont de wettelijk verplichte onderhoudsfrequenties per koelmiddelinhoud:
| Koelmiddelhoeveelheid | Onderhoudsfrequentie | Lektest verplicht? |
|---|---|---|
| Minder dan 3 kg | Geen onderhoud vereist | Neen |
| 3 tot 30 kg | Jaarlijks | Ja |
| 30 tot 300 kg | Elke 6 maanden | Ja |
| Meer dan 300 kg | Elke 3 maanden | Ja |
Alle onderhoudswerkzaamheden mogen uitsluitend uitgevoerd worden door erkende koeltechnici. Het bijhouden van een logboek (logboekplicht) is verplicht bij meer dan 3 kg koelmiddel.
Wat moet er allemaal gecontroleerd worden bij verplicht onderhoud?
Het standaard onderhoudspakket door een erkend technicus omvat:
- Lekdetectietest van het koelcircuit.
- Controle op de werking van de thermostaat.
- Reinigen van filters en ventilatiekanalen.
- Controle van elektrische aansluitingen.
- Eventueel aanvullen van koelmiddel.
Wat houdt de logboekverplichting voor airco’s in?
De logboekverplichting houdt in dat voor installaties met meer dan 3 kg F-gas een onderhoudslogboek moet bijgehouden worden. Dit logboek bevat:
- Datum van installatie.
- Aantal kilogrammen koelmiddel (opgesplitst per circuit).
- Onderhoudsbeurten en resultaten van lekdetecties.
- Naam en erkenningsnummer van de technicus.
- Eventuele herstellingen of bijgevuld koelmiddel.
Het logboek moet te allen tijde beschikbaar zijn voor inspectie door overheidsdiensten.
Wanneer moet een airco een energetische keuring krijgen in België?
Een aircosysteem met een koelvermogen boven 12 kW moet verplicht energetisch gekeurd worden op vastgelegde intervallen. Dit geldt voor zowel commerciële als particuliere toepassingen.
Het controleschema is als volgt:
| Koelvermogen | Verplichte keuring |
|---|---|
| 12 tot 50 kW | Elke 5 jaar |
| 50 tot 250 kW | Elke 3 jaar |
| Meer dan 250 kW | Elke 2 jaar |
De keuring moet uitgevoerd worden door een erkende energiedeskundige Type A of Type B. Bij systemen met prestatiecontracten of continue monitoring kan vrijstelling gelden.
Wat wordt gecontroleerd tijdens een energetische keuring?
De keuring omvat onder andere:
- Controle op rendement en energieverliezen.
- Analyse van thermostaatinstellingen versus gebruik.
- Staat van de ventilatiecomponenten.
- Verslag van gebruikte energie en piekverbruiken.
Welke nieuwe F-gassen-regels gelden er vanaf 2025?
Vanaf 2025 geldt de nieuwe Europese Verordening (EU 2024/573) die het gebruik van F-gassen met een GWP hoger dan 150 verbiedt voor:
- Nieuwe commerciële koelkasten en diepvriezers.
- Nieuwe stationaire split-airconditioners met een koelcapaciteit <12 kW (uitfasering vanaf 2027).
- Onderhoud en bijvulling met dergelijke gassen wordt geleidelijk beperkt.
Voor residentiële systemen blijft R32 (GWP ± 675) toegestaan tot ten vroegste 2027, maar fabrikanten stappen steeds vaker over op R290 (propaangas, GWP = 3).
Mogen oude airco’s blijven gebruikt worden?
Ja, bestaande airco’s mogen blijven functioneren zolang ze goed onderhouden zijn en aan de vereisten voor lekdichtheid en keuring voldoen. Bij defect van het koelcircuit is vervanging of ombouwen naar een milieuvriendelijker koelmiddel vaak verplicht.
Wat zijn de sancties voor niet-naleving van de aircoregels?
Niet-naleving van de wettelijke verplichtingen kan leiden tot sancties zoals:
- Bestuurlijke boetes tot € 200.000 bij zware milieu-inbreuken.
- Strafrechtelijke vervolging bij herhaald of opzettelijk negeren van onderhouds- of keuringstermijnen.
- Verplichte stillegging van het systeem.
- Invalidatie van eventuele brandverzekeringen.
Inspecties worden uitgevoerd door het Vlaamse Departement Omgeving of de bevoegde milieu-inspectie in Brussel en Wallonië.
Wat is het verschil tussen onderhoud en keuring van airco-installaties?
De begrippen onderhoud en keuring hebben een verschillende juridische betekenis:
- Onderhoud wordt periodiek uitgevoerd door een erkende koeltechnicus en focust op functionaliteit en veiligheid.
- Energiekeuring wordt uitgevoerd door een erkend energiedeskundige en analyseert het energieverbruik en rendement.
Beide zijn complementair en wettelijk verplicht bij bepaalde drempels.
Hoe kies je een erkend koeltechnicus voor je airco?
Een erkend koeltechnicus moet beschikken over:
- Een gecertificeerde erkenning koeltechnieken Cat. I of II, uitgegeven door België of gelijkgesteld EU-land.
- Een geldig bewijs van bijscholing (theorie en praktijk).
- Registratie in de databank van FOD Volksgezondheid of milieucel Vlaanderen.
Je kan erkende technici terugvinden via de officiële databanken zoals www.certificatie-koeltechniek.be of het bedrijvenregister van technici via Fluvius of Leefmilieu Brussel.
Hoe beïnvloeden aircoregels de energie-efficiëntie van woningen?
Strenge onderhouds- en keuringsregels verhogen de energie-efficiëntie aanzienlijk:
- Een goed onderhouden airco verbruikt tot 30% minder energie.
- Vervanging van koelmiddel door R290 resulteert in 10–15% hogere COP (coëfficiënt of performance).
- Energieprestaties worden meegenomen in het EPC-label van gebouwen.
Overboeking naar duurzame alternatieven zoals warmtepomp airco’s verbetert ook de EPC-waarde (energieprestatiecertificaat van je woning).
De airco wetgeving in België in 2025 draagt bij aan meer duurzaamheid, lagere energiekosten en een kleinere ecologische voetafdruk. Of je nu een bestaand systeem bezit of een nieuwe installatie plant, het is belangrijk op de hoogte te zijn van de onderhoudsfrequenties, keuringsplicht, afstandsregels bij plaatsing en de nieuwe beperkingen voor koelmiddelen met hoge GWP. Overtredingen leiden tot zware sancties en kunnen zelfs eigendomsverzekeringen ongeldig maken. Raadpleeg daarom tijdig een erkend koeltechnicus en zorg voor een correct ingevuld onderhoudslogboek. Zo vermijd je niet alleen boetes, maar optimaliseer je ook het comfort én rendement van je koelsysteem.
Advies of offerte nodig van erkende installateurs? Bezoek praesy.be voor verdere begeleiding.